Mielőtt megismernénk a drafton elérhető safetyk közül néhányat, ismerkedjünk meg a safetyk feladatának alapjaival.
A védelemben rendszerint két safety lép pályára: a free safety és a strong safety.
A strong safety (SS) a védelmi alapfelállásban az erős oldalon a LOS mögött 6-8 yard mélységben áll fel, rendszerint a támadófal szélső emberének vonalán kívül. A strong safety feladata kettős. Segítenie kell a futás elleni védekezést, amely esetben mintegy negyedik linebackerként működik. Ha a futás az ő oldalára megy meg kell csinálnia a szerelést vagy visszakényszeríteni a futót a pálya közepe fele. Ha a futás tőle távolodik a SS-nek követnie kell a playt és elsősorban arra kell ügyelnie, nehogy a futó egy cutbackkel megkerülje a védelmet. A mai futballban a SS-nek legalább olyan fontos szerepe van a passz ellen, mint a futás ellen. Ha emberfogásra kerül a sor a SS a TE-et vagy a RB-t, esetleg a slot reveivert fogja. Zóna védekezésben cover-2 esetén a mély 1/2 (deep half) zónát őrzi. Cover-3 esetén vaz erős curl/ flat zónát őrzi (ilyenkor inverted safetyről beszélünk), vagy az egyik mély 1/3-ot. Cover-4 esetén az egyik mély 1/4 zónát védi.
A free safety (FS) az alapfelállásban 12-15 yarddal a LOS mögött helyezkedik el, rendszerint ő az utolsó ember a védelemben. A FS elsősorban a passz ellen védekezik. Rendszerint zónázik, ritkábban pl. cover-0-nál embert fog vagy blitzel. Cover-1 esetén általában a mély 1/3 zónát őrzi, eltolódhat a domináns elkapó oldalára vagy arra az oldalra, ahol több elkapó helyezkedik. Cover-2 esetén a mély 1/2 (deep half) zónát, cover-3 esetén a mély 1/3 zónát őrzi. Cover-4-ben az egyik mély 1/4 zóna az övé. Futás esetén a FS leolvassa a futást és az esetlegesen őrizet nélkül maradó lyukat támadja meg. Nem kell mindenáron arra törekednie, hogy a LOS-en állítsa meg a futást, inkább arra kell koncentrálnia, hogy a többi védő által nem fedezett futási útvonalat védje le. Ha pedig a futás tőle távolabbi oldalra irányul, akkor elsősorban a cutback ellen kell védekeznie.
Amint láthattunk a safetyk játékának egyik fő jellegzetessége, hogy távolabb helyezkednek el a LOS-től - így magától a játéktól is – mint a védőfalemberek és a linebackerek. A safeytknek nagyobb területet kell bejátszaniuk és távolabbról kell odaérniük a labdához, mint a többi védőnek. Nem véletlen, hogy sokszor a safetyk a legatletikusabb játékosok a védelemben. A távolabbi elhelyezkedésüknek köszönhetően ők jobban átlátják a játékot és a támadók szándékát. Különösen igaz ez a free safetyre, aki rendszerint felel a secondary helyes felállásáért, ill. azért, hogy a többi DB a megfelelő embert fogja ill. a számára kijelölt zónát védje. A safetyknél nagyon fontos, hogy jól olvassák le a játékot, ne induljanak rossz irányba, mert a rossz olvasás után – a nagyobb távolságok miatt - már nehéz időben odaérni a játékra.
A safetyknek – hasonlóan a korábbi cikkben megismert linebackerekhez – megvannak a saját kulcsaik, amelyet a snap pillanatában ill. utána olvasnak. A safetyk kulcsai a játékos pozíciójától és a coveragetől függően változhatnak.
Ha safety emberezik, akkor elsősorban az emberére koncentrál, az ő mozgásából következtet arra, hogy futás vagy passz következik ill. passz esetén az elkapó milyen útvonalat fut.
A safetyk legtöbbször zónát védenek. Zónavédekezésnél a LOS-hez közelebb helyezkedő safety hasonlóan olvas, mint a linebackerek: rendszerint először a Qb-t és a legközelebbi támadó falembert olvassa. Ezt követően, ha passz van, akkor a hozzá közelebb lévő elkapót olvassa. Ez általában a No.2. elkapó (a TE vagy a slot receiver) vagy a No.3. elkapó (TE vagy a RB/FB). A mély zónát őrző safety a Qb-t és rendszerint a No. 2. ill. No.1. WR mozgását olvassa. Egyes számú elkapó az a WR, aki a safety oldalán a támadó felállás legszéléről indul (általában a split end (X) vagy a flanker (Z)).
Zónavédekezésnél fontos, hogy a safety megtalálja a helyét a zónájában, megfelelő mélységben helyezkedjen el. Két technikát alkalmaznak erre a futballban (nemcsak a safetyknél, hanem az összes zónázó védőnél):
Spot dropping (landmark dropping): ez esetben - ha passzjátékot olvas - a safety a pálya egy meghatározott pontjára indul és ott foglalja el a védőpozícióját. Ezt a pontot a pálya jellegzetes részei (landmarks) alapján szokták meghatározni. A horizontális elhelyezkedés lehet pl. a pálya közepén a hash markok közötti területen, vagy a számokkal egy magasságban. A mélységi elhelyezkedést yardokban szokták meghatározni. A játékos elsősorban a Qb-t és a labdát figyeli, és ha az ő zónájába irányul a passz, megpróbál odaérni a labdára. Ez a módszer több szerzett labdához vezethet, de sebezhetőbb a magas szintű passzjáték ellen, a képzett elkapók könnyebben megtalálják az üres területeket, különösen a közepes távolságú passz útvonalak esetén.
Pattern reading esetén a safety elsősorban az elkapók mozgását figyeli és a zónájába belépő elkapót agresszívan megtámadja. Tehát a zónájába lépő elkapó ellen a védő lényegében emberezik. Ha az ellenfél elhagyja a zónáját, akkor nem követi, ott már egy másik védőnek kell átvenni az elkapót. E technika a zónázás és az emberfogás előnyeit ötvözi, több levédekezett passzhoz vezethet, a rövid és közepes routeok ellen is hatékony. Hátránya lehet a kevesebb labdaszerzés és a több mismatch az elkapók és a védők között.
Nagyon fontos, hogy a safety tisztában legyen azzal, hogy bizonyos szituációkban milyen route várható az elkapóktól ill. azt milyen szögben kell megtámadnia, ha az elkapó a zónájába lép. Például cover-2 man védekezésben (a 2 safety a mély 1/2 zónákat védi, a cornerek embereznek az elkapókon), amennyiben a No.1. receiver az oldalvonal felé indul el (outside release) a cornerback pedig az elkapót belső vállánál követi, akkor az elkapótól elsősorban fade route (9-route, másnéven fly vagy go route) vagy hook route (3-route vagy comeback route) várható.
Nézzünk egy példán keresztül mi a különbség a jó és a rossz szög között. Amikor a FS látja, hogy az elkapó a LOS-től számított kb. 10 yardon belül nem töri meg az útvonalát (az ún. break vagy cutoff, amikor a WR irányt változtat), akkor számíthat arra, hogy az elkapó be fog lépni a zónájába, és ott fog irányt változtatni 10-15 yardon belül. A FS-nek olyan szögben kell az elkapót megközelítenie, hogy a képes legyen egy esetleges irányváltást követni. Az első képen a FS rossz szögben veszi fel a zónájába lépő slot receivert (Y). Rossz szögben érkezik a safety akkor, ha a túl éles szögben megy az elkapó felé. Ebben az esetben túl közel kerül ahhoz a ponthoz, ahol az elkapó irányt változtat (cutoff point). Amennyiben az elkapó megtöri az útvonalát, például a képen látható befele irányuló post (8-route) vagy dig route-tal (6-route), akkor a FS a kis távolság és az éles szög miatt nehezen tudja követni. Ha az elkapó fly vagy kifele irányuló útvonalat fut, akkor nincs akkora gondban a FS.
A második képen jól felvett szöget látunk. A FS ez esetben nem támadja le olyan agresszívan az elkapó útvonalát. Nagyobb helyet hagy és tompább szögben érkezik, így nem kerül nagyon közel a cutoff ponthoz. Így nem kell olyan éles fordulót tennie és könnyebben követi a befele vágó elkapót.
Az idei draft nem bővelkedik klasszis safetykben, de mivel a csapat safety helyzete nem mondható stabilnak, nézzünk meg pár safety prospectet az idei draft osztályból.
Mark Barron (Alabama, 6’1, 213)
Az idei safety class magasan legjobb játékosa. Sokoldalú, az egyetemen mindkét safety pozícióban megfordult, jól irányított az Alabama bonyolult védelmében. Jó termetű, hosszú végtagokkal megáldott játékos. Intelligens, lát a pályán, jól olvassa a játékot. Passzvédekezésben akkor van igazán elemében, ha letámadhatja a routeokat. Kicsit merev a csípője, ezért gondjai lehetnek a fordulékonyabb elkapók követésével, ami viszont emberfogás estén hátrányára lehet. Zónavédekezésben van nagyobb tapasztalata, koordináltan helyezkedik a zónában, jó egyensúllyal játszik. Remekül olvassa az irányítót, ami sok labdaszerzéshez vezet, jó kezei és koordinációja is segítik a passzok elhalászásában. Képes a levegőben úszva is leszedni vagy elütni a passzt. A megszerzett labdával visszafutva is veszélyes. Hatékony a futás ellen, használható a LOS közelében is. Jól olvassa a futást, agresszívan támad, képes legyőzni a blokkolókat. Néha túl lelkesen üldözi a futót, nem tartja meg a pozícióját, ezért sebezhető lehet a cutbackkel szemben. A nyílt pályán néha meggyűlik a baja a mozgékonyabb játékosok leszerelésével, agresszivitása és merevebb csípője miatt kicselezhetik. Viszont kitartóan és általában jó szögeket felvéve üldözi a labdást, nehéz mellette TD-re futni. Képes nagy ütéseket bevinni és blitzelésre is alkalmas.
A profik között inkább a strong safety pozíció illene hozzá, ott jól tudná kamatoztatni erejét és agresszivitását. Nálunk akár azonnal kezdhetne is, mivel SS-ben nincs másik ilyen tehetségű játékosunk.
Harrison Smith (Notre Dame, 6’2, 213)
Ideális méretekkel rendelkezik a safety pozícióhoz, kellően magas és hosszú karokkal rendelkezik. Erőssége a futás elleni védekezés, különösen a LOS-hez közel mozog otthonosan. Jól olvassa a futást és gyorsan reagál. Ha bemérte a célt agresszívan támad, gyorsan odaér, megtalálja a futót a fal mögötti kavarodásban. Képes kemény ütéseket bevinni, nem ijed meg a kontakttól. Jól használja a testét és karjait szereléskor, de technikáján még javíthatna, néha túl magasan szerel, így a futó képes extra yardokat szerezni. Nem elég laza a csípője, nehezen fordul, gondjai lehetnek a mozgékony ellenfelekkel a nyílt pályán, és néha a túlzott agresszivitása is kárára válik. Passz ellen sebezhető. Emberfogásban gondban lehet az atletikusabb elkapókkal szemben. Ha egyszer lerázták, nincs meg a plusz sebessége, hogy utolérje az embert. Zónázásban nem elég mozgékony, kicsit mereven játszik, elnagyolt a lábmunkája. Néha megvillantja jó ösztöneit a zónázásban is, képes gyorsan leolvasni a routeokat és az irányítót, ilyenkor könnyen oda tud érni a passzra. Hajtós, kemény játékos, vezéregyéniség, aki a sípszóig játszik és soha nem adja fel.
Az ő helye is a strong safetyk között lesz a profiknál. Első évében még valószínűleg nem lesz kezdő játékos, sok finomítani való van még rajta, főleg a passz ellen védekezésén. Speciális csapatrészben már újoncként is meghatározó lehet. Nálunk csak akkor számíthatna kezdőségre, ha a zónavédekezése javulna, mert elég sok cover 2-t játszunk.
Markelle Martin (Oklahoma State, 6’1, 207)
Jó atletikus képességekkel rendelkező játékos, természetes robbanékonysággal bír. Nem kiváló, de átlag feletti ösztönökkel rendelkezik. Emberfogásban is használható, de zónázásban érzi jobban a játékot. Jól olvassa a játékot és a lehetséges passz útvonalakat, képes tartani a lépést az elkapókkal. Kellően laza a csípője, azonban a lábmunkáján sok javítani való van, gyakran tesz felesleges mozdulatot, lépéseket, ezért emberfogásban irányváltásokkal le lehet rázni. Emiatt emberezésnél jobb, ha távolabb áll az emberétől az indulásnál, így könnyebben követi az elkapó mozgását. Zónavédekezésben képes nagy területet bejátszani, jól olvassa az irányítót és az elkapók mozgását. Akkor van elemében, ha letámadhatja a routeokat. Jó sebességének köszönhetően gyorsan odaér a passzra, képes jó időzítéssel elütni a labdát az elkapó elől vagy kiütni a kezéből. Ha gyors fordulásra, irányváltásra kényszerítik, akkor zónázásban is előjön a gyenge lábmunkája. Agresszivitása hátrány is lehet, egy rutinos Qb kihasználhatja, hogy néha túl erőszakosan „harap” a passz útvonalakra. Redzoneban is használható, képes megküzdeni a fade routera feldobott labdákért. Elég jó kezei vannak ahhoz, hogy időről-időre leszedjen egy-egy passzt. Sebességének, agresszivitásának köszönhetően képes elcsenni a labdát az elkapó elől is és akár TD-re is visszafuthat a megszerzett labdával. Futás ellen is agresszív, nagyobb távolságból is gyorsan odaér, megtalálja a futót. Nem ijed meg a blokkolóktól, képes karjai használva leválni a blokkokról. Néha túlzottan erőszakos, elvéti a tacklet és nem megbízható szerelő nyílt területen. Nagy ütésekre is képes, jól gyorsul, tömegét, sebességét beleadva ütközik.
Jó atletikus képességei miatt inkább FS a posztja, de SS-ként is tudna játszani. Fegyelmezettebbnek kellene lennie és jobban figyelni a szögekre és a szerelésekre, akkor jó kezdőjátékos válhat belőle.
George Iloka (Boise State, 6’4, 225)
Nagy méretű, fizikális safety, aki méretéhez képest fürge, mozgékony. Futás elleni védekezéshez ideális az alkata, le tudja olvasni a futást, de nem mindig talál jó szögeket a szereléshez. Agresszívan támadja a labdást, képes gyorsabban üldözni és levinni a futót, mint amit mérete alapján várnánk. Irányváltási képessége átlagos, ezért megverhetik a fordulékonyabb futók, különösen nyílt területen. Szerelési technikája hiányos, fizikai képességei alapján magabiztos szerelőnek kellene lennie, de túl sok tackleről csúszik le, nem fejezi be a megkezdett szereléseket, jobban kell használnia a testét, karjait. Passz ellen emberfogásban és zónavédekezésben is lehet számítani rá. Nem kiválóan, de megfelelően olvas és mozog a zónájában. Lábmunkáján javítani kellene, néha nehezen vált irányt, viszont testmértéhez képest még így is kielégítően mozog. Képes felvenni a küzdelmet a nagy és fizikális tight endekkel, elkapókkal is. Magasságát és hosszú karjait jól használja a passzok levédekezésére, a redzoneban hasznos játékos lehet.
Free és strong safetyként is ki lehetne próbálni, de technikailag még fejlődnie kell, a jó fizikai adottság már nem lesz elég. Testi adottságai miatt lehetne őt kiválasztani, mert ilyen jellemzőkkel rendelkező safety nincs a keretünkben. Viszont hiányosságai miatt egy ideig nem lenne veszélyes a jelenlegi kezdőkre.
Brandon Taylor (LSU, 5’11, 209)
Erős felépítésű játékos, nem túl magas, de ez nem látszik meg a játékán. Futás ellen a LOS-hez közel is használható, jól olvassa a futást és gyors a reakciója, képes üldözni a futót. Megbízhatóan szerel, bár 2011-ben többet hibázott, mint a korábbi években, többször túl agresszív volt és nem jó szögben támadta a labdást. Passzvédekezésben megfelelően érzi a zónáját, az irányváltásai nem a legjobbak, nem elég laza a csípője és nem fordul elég gyorsan, robbanékonysága átlagos. Türelmes a zónában, nem kapkodja el az olvasást és bár nem egy ballhawk, képes odaérni a labdára. Sebessége átlagos, gyorsabb elkapók, tight endek ellen bajban lehet.
Strong safetyként lehetne számításba venni. Ha képes odafigyelni a szerelési technikájára hasznos és megbízható játékos lehet futás ellen. Passz ellen is elboldogul, elég képzett, okos játékos.
Ez volt a sorozat utolsó része. Reméljük élveztétek.